Babilli ve Asurlu doktorlar haşhaş, mandrake veya rulodan elde edilen özleri kullanarak acıyla mücadele ediyordu. Ancak bu maddelerin yanlış dozajı ve çeşitli yan etkileri çoğu zaman hayati tehlike oluşturan durumlara yol açmaktadır
Mortifikasyon olmadan mastektomi
Yazar Fanny Burney, 1810 yılında anestezisiz geçirdiği mastektomiyi şu sözlerle anlatmıştı: “Korkunç çelik göğsüme girip damarlarımı, atardamarlarımı, kaslarımı ve sinirlerimi kestiğinde, hiçbir şey beni bu dürtüyü yenmeye zorlayamazdı. çığlık atmak. Çığlıklarım kesiğin olduğu süre boyunca sürdü ve acaba hala kulaklarımda çınlamıyor mudur, acı o kadar dayanılmaz ve korkunçtu ki. Kesi açılıp neşter vücudumdan uzaklaştıkça ağrı daha az görünüyordu. Ancak neşterin ona direnen kaslardaki kıvrımı tekrar hissettiğimde artık son nefesimi vermem gerektiğini düşündüm ve artık gözlerimi açmayacağımı söyledim kendi kendime. O anda neşterin tekrar bedenimden çıktığını hissettim ve ameliyatın bittiğini düşündüm. Oh hayır! Aniden yine korkunç bir kesik oluştu; hatta öncekinden daha da korkunçtu, çünkü bezin kaynaştığı çevre dokulardan ayrılması gerekiyordu…”
Temel insan hakkı: Acı çekmemek
İlk genel anestezi otuz beş yıl sonra Boston’da WTG Morton tarafından uygulandı. Cerrahi zafer kazanmıştı ama ağrının tedavisi uzun yıllar boyunca hâlâ ihmal edilmişti. Amerikalı doktor John J. Bonica’nın bir “ağrı kliniği” açması ancak 1947 yılında gerçekleşti. Ağrı Araştırmaları ve Tedavisi Derneği’nin (SSLB) kurulması, insanların acı çekmesinde kesin bir devrimdi. Aynı zamanda, hastanın acı çekmemesinin temel bir insan hakkı olduğu ve bunun sonucunda ortaya çıkan zamanında ve profesyonel tedavi hakkına sahip olduğu fikri nihayet bilinçlenmeye başladı.
Acıyı tahmin etmeyin
Ağrı göreceli bir terimdir. Bir kişinin oldukça hafif bir rahatsızlık olarak hissettiği şey, bir başkası için acımasız ve dayanılmaz olabilir. Herkesin başka bir yerde kendi ağrı eşiği vardır ve düzeyi birçok faktöre bağlıdır. Belli eğilimlerle doğuyoruz, içinde bulunduğumuz psikolojik durum, yaşadığımız korku ve kaygı ya da çevremizdekilerin tavırları rol oynuyor. Bazı uzmanlar, dışa dönük ve içe dönük kişilerin, erkeklerin ve kadınların ve farklı etnik kökene sahip bireylerin acıya farklı şekilde dayanabildiğine dikkat çekiyor.
Aile nizamının olduğu söyleniyor. Duygusal duyarlılığı etkileyen bazı nörovejetatif duyarlılıkların olduğu. Bu aynı zamanda kişinin yaşadığı çevreye de bağlıdır. Ağrı algısını etkileyebilecek mevcut koşullar. Askerler aşırı psikolojik gerilimin etkisi altında savaşa koştuklarında vurulduklarını pek hissetmezler. Bir araba kazasında anne çocuğunu tedavi eder ve güvenli bir yere sürükler, ancak bacağının kırıldığını keşfeder. Duygusal olarak gergin anlarda, acı eşiğinizi çok yükseklere çıkarabilirsiniz, ancak diğer koşullar altında eşiğiniz düşüktür. Ağrı eşiğini ters yönde etkileyecek durumlar da var örneğin uzun süreli stres, ağrı eşiğini düşürme etkisi yaratabiliyor.”
Ayrıca öyle görünüyor ki bir medeniyet ne kadar gelişmişse, acıya o kadar tahammül ediyoruz ve onunla o kadar çok başa çıkıyoruz. Bazıları bir zamanlar anestezi olmadan sinir çıkarma gibi sadist uygulamaları dişçi koltuğunda başarıyla gerçekleştirirken, bugün eski dolguyu çıkarmak için enjeksiyon istiyoruz. Enjeksiyonun zarar vermemesi için mümkünse yüzey anestezisi ile.
Kuşkusuz internetin de önemli bir rolü var. Şu anda yaptığımız çeşitli muayene ve müdahalelerin seyrini anlatan anonim kullanıcıların korku hikayeleri, ağrı eşiğini mutlak minimuma indirebilir. Ağrı yönetiminin tarihi ve araştırması konusunda uzman ve birçok profesyonel yayının yazarı Marcia Meldrum’un şunu söylemesine şaşmamak gerek: “Öğrenilecek en önemli şey, ağrıyı önceden tahmin etmemek ve onun üzerinde durmamaktır. Acıyı ne kadar çok düşünürsen, o kadar çok acı olur.”
Aynı zamanda uzun zamandır söylenenler doğrudur: Korkulu ağrı hastaları çoğu zaman kendilerinin en büyük düşmanlarıdır. Bedenleri üzerinde hiçbir kontrolleri olmadığını hissediyorlar, bu da korkularını daha da artırıyor.
Acıyı ört
Acı birçok mit ve önyargıyla çevrilidir. Çoğu zaman ondan utanıyoruz. Bizi strese sokar, saygınlığımızı elimizden alır, özgüvenimizi azaltır. Özellikle başkaları bunu yaptığında, bununla uğraşmak zorunda olduğumuzu hissediyoruz. Ve çoğu zaman bunu yapmayız, bu yüzden daha da fazla strese gireriz ve bu daha da fazla acı verir. Ayrıca, ağrı için sık sık doktordan bir şey istediğimizde, mevcut ilaçlar hala işe yaramadığı için kendimizi hastalık hastası gibi hissetmeye başlarız.
Kronik ağrı
Daha önce adı geçen Marcia Meldrum, diğer şeylerin yanı sıra şunları yazmıştır: “Kronik ağrı hâlâ tedavisi en zor durumlardan biridir çünkü yalnızca hastanın tanımına dayanan çok kişisel bir konudur.” Söylemeye gerek yok. Röntgenle tespit edilemeyecek, yoğunluğu kan testiyle belirlenmeyecek. Hastanın fiziksel acısına güvenmek ve bunu önemsizleştirmemek, başarılı bir ağrı tedavisinin temel ön koşuludur. Ve önceki tüm tedavi yöntemleri başarısız olduğunda, ağrının hafifletilmesi için umut veren yeni bir yöntemin ortaya çıkması her zaman küçük bir zaferdir.
“Kronik ağrı bir sendromdur. Bu hastalık hastaları sadece fiziksel olarak değil psikolojik olarak da etkiliyor. Ancak farmakolojik, psikoterapötik veya rehabilite edici egzersiz tedavisi her zaman yeterince etkili değildir. Bu gibi durumlarda ağrılı durumların tedavisine yönelik girişimsel yöntemler devreye girmektedir. Nöromodülasyon terapisi, günümüzde şiddetli, başka türlü yönetilemeyen ağrıyı önemli ölçüde hafifletmek veya ortadan kaldırmak için en etkili yöntemler arasındadır.
Bu terapi esas olarak nöropatik olarak adlandırılan, yani sinir sistemindeki hasarın neden olduğu ağrıyı azaltmak için kullanılır. Çoğu zaman, örneğin başarısız sırt ameliyatından sonra veya uzuvlarda veya gövdede meydana gelen yaralanmalardan sonra ortaya çıkarlar. Ayrıca bazı baş ağrısı ve migren türlerinde de işe yarar. Amaç ağrıyı en az yüzde 50 oranında azaltmak ve böylece hastanın yaşam kalitesini artırmaktır
Nöromodülasyon artık kronik ağrıyı azaltmak için en gelişmiş yöntemlerden biri olmasına rağmen, son araştırmalar umut verici başka yollar açıyor. En ilginçleri arasında, acıya karşı kalıtsal duyarsızlığı olan ailelerin genetik çalışmaları ve bu olağandışı özelliğe neden olan genlerin ve varyantların haritalanması yer alıyor.
Ağrı, elbette, evrimsel olarak hayati bir işleve hizmet eder ve onu hissedemeyen insanlar kazalara yatkın olma eğilimindedirler, sıklıkla çocuklukta fark edilmeyen yaralanmalar veya hastalıklar nedeniyle ölürler. Öte yandan anormal eğilimleri, ağrının anlaşılmasına ve sonrasında tedavisine büyük ölçüde katkıda bulunabilir. Bazı uzmanlar, genetiğin bu alanda kullanılmasının gelecekte her bireyin DNA’sına dayalı “kişiselleştirilmiş” tıpla sonuçlanabileceğine inanıyor.
